Preuzeto sa bloga upoznajtesvijetokonas.com

Mediji nas informiraju da je ovih dana, poslanik u njemačkom Bundestagu Josip Juratović pozvao Vijeće Evrope da prihvati činjenicu da prave demokratske vrijednosti nemaju pristalice među vladajućim političarima na Balkanu i da sa njima ne bi trebalo ubuduće sarađivati. Predložio je: prvo – saradnju sa parlamentima država, a ne sa “stranačkim guruima”; drugo – oštru borbu sa korupcijom u državnim tijelima i kao treće – uspostavljanje zajedničke historije u školama. Vjerujem da su prva dva prijedloga jasna građanima Balkana, ali šta je to zajednička historija i Evropa bez granica?

Korupcija ogromnih razmjera je na velika vrata ušla na naše prostore u dogovorenom i projektiranom krvavom raspadu ex. Jugoslavije 1991/95. godine. Osobno sam jedan od mnogih živih svjedoka funkcioniranja UN-ovog najdužeg humanitarnog zračnog mosta u historiji, gdje je UN u opsadi Sarajeva igrao ulogu sudije i posrednika.

Vojnim pozivom i rasporedom sam upućen u Ratni stab CZ MZ Koševsko brdo kao komandir jedinice za snabdijevanje stanovništva. Mjesna zajednica je brojala preko 14.500 stanovnika, a Općina Centar Sarajevo me na prijedlog MZ, akreditovala kao jedino ovlašteno lice za izuzimanje humanitarne pomoći stanovništvu. Tako sam silom prilika bio jedan od direktnih sudionika u rečenoj projektovanoj anarhiji u sred medijski najpoznatijeg nesrećnog grada na svijetu.

Sarajevo 1992/95. grad projektirane anarhije

Jedan američki novinar iskreno priznaje: “Oni među nama (uposlenici stranih medija) koji su bili uvjereni u ispravnost bosanske stvari, bili su skloni umanjivanju korupcije bosanskih političkih elita, koje su tokom cijelog rata, čak i u Sarajevu, zgrtale bogatstvo na konfliktu. Vojne i civilne elite su često sklapale privatne pogodbe sa Srbima i namještale članovima svojih porodica, prijateljima i ljubavnicama fine posliće u inostranstvu. Takođe smo trebali više pisati o odnosu rata i kriminala na linijama fronta, gdje je cvjetalo crno tržište čak i u najgorim trenucima borbi” (Stathis Kalyvas, The Logic of Violence in Civil War, 2006.).  

Istovremeno UN-ov humanitarni pristup je doprinio produžetku rata i opsade u cjelini. Jedan viši zvaničnik UNHCR-a je zabilježio: “Svaki put kada bi se postavilo pitanje rješavanja konflikta, donatori su odgovorili da će dati još novca za humanitarnu operaciju” (Robert Belloni, The Trouble with Humanitarianism, 2007.). Međunarodna zajednica koja je od početka rata podržavala podjelu Bosne i Hercegovine dopustila je uništavanje gradova, progone stanovništva, otvaranje logora i etničko čišćenje koje je kulminiralo genocidom u Srebrenici.  

Pred samu agresiju građani su bili uljuljkivani u vjerovanje u jedinstvenu Jugoslaviju (čitaj danas – cjelovitu BiH). Političko rukovodstvo nas je ubjeđivalo da rata neće biti i da je za rat potrebno dvoje. Opsada Sarajeva i agresivni rat u Bosni i Hercegovini su tako postali simboli neuspjeha i nesposobnosti domaćih političkih elita i Zapada. Na kraju sve to je doprinijelo da Sjedinjene američke države – SAD, skrenu sa kursa bezidejnog UN-a i EU i da djeluju unilateralno (jednostrano, samovoljno…) sa ciljem zaustavljanja projektovanog rata.

Nakon više neuspjelih međunarodnih mirovnih pregovora, koji su čestim povlačenjem različitih etničkih granica na terenu u praksi razbuktavali sukobe, konačno su u pregovore oko rješenja ratne krize uključeni i sami agresori, odnosno režimi R Hrvatske i (krnje) SR Jugoslavije. Dejtonski sporazum su svečano potpisali 14. decembra 1995. u Parizu predstavnici R BiH, R Hrvatske i tadašnje SR Jugoslavije (Srbija i Crna Gora) koje su predstavljali Milošević, Tuđman i Izetbegović, a kao svjedoci (6 kumova): Felipe Gonzales, Bil Klinton (Bill Clinton), Žak Širak (Jacques Chirac), Helmut Kol (H. Kohl), Džon Mejdžor (John Major), Viktor Černomirdin. Nakon 26. godina, od zaustavljanja agresije i uspostavljanja društvenog sistema vladavine etno-vjerskog sistema vrijednosti Bosna i Hercegovina se nalazi, po mnoštvu kriterija u društvu sa najjadnijim zemljama svijeta.

Prekrajanje historije silom se pokazalo ekstremno uspješnim. Prema podacima UNDESA u periodu od 1991. do 2018. godine, 49,5% stanovništva, je raseljeno u inostranstvo i po tome je BiH takođe u samom neslavnom vrhu zemalja svijeta.  

Helmut Klutz, Zvjezdani put – nedavno uklanjanje skulpture

Međutim, bosanskohercegovački građani su pokazali nevjerovatnu otpornost da stvari vrate onakve kakve su one oduvijek i bile. Konzervativno kulturno pamćenje bosanskohercegovačkih građana se uprkos svemu ne može danas zanemariti. Vjekovno utvrđeni standard tolerancije i razumijevanja drugog i drugačijeg se ne može ukinuti silom. Etničke granice jednostavno moraju nestati da bi mogao otpočeti mukotrpan proces rekonstruiranja kulturnog identiteta budućih bosanskohercegovačkih generacija u ambijentu građanske, demokratske i sekularne Bosne i Hercegovine.   

Uspostavljanje zajedničke historije podrazumijeva uvažavanje različitih aspekata jednog historijskog događaja i zato je riječ o najsloženijim ali i najuticajnijem metodološkom pristupu u nastavi historije. Današnje nacionalne historije su skoro po pravilu u službi razvijanja etnocentričnog nacionalnog identiteta. Zajednička historija je nadgradnja svih učesnika u kojoj se težište stavlja više na zajedničko iskustvo nego na različita tumačenja jednog istog događaja. “Vaša” historija je ujedno i “naša”, a takođe historija i nekog “drugog”, ali ona ne podrazumijeva da je “istovjetna” za sve.

Vijeće Evrope želi da razvija zbližavanje ljudi u 21. vijeku, uspostavljanjem međusobnog razumijevanja i povjerenja među nacijama i narodima Evrope na temelju Preporuka Komiteta ministara i skupštine Vijeća Evrope o pisanju zajedničke historije. Nakon donošenja Evropske konvencije o kulturi to su najvažnije preporuke. Zajednička historija razgrađuje stereotipe mitologiziranih identiteta i negativnih predstava o drugima.

Poslanik u njemačkom Bundestagu – Josip Juratović

Tri su osnovna postulata zajedničke historije Evrope: razvijanje svijesti o zajedničkom naslijeđu država Evrope, prevencija sukoba i poticanje pomirenja naroda, kao i nastavak ideja i preporuka iz „Bijele knjige o interkulturalnom dijalogu – Živimo jednaki u dostojanstvu“, koju je usvojio Komitet ministara Vijeća Evrope 2008. godine. Zajednička historija je prvi put publikovana 2014. godine, na šezdesetu godišnjicu od donošenja Evropske konvencije o kulturi iz 1954. godine.

Predlagač Zajedničke historije za zemlje Zapadnog Balkana u njemačkom Bundestagu Josip Juratović, rođen 1959. u Koprivnici, je jedini i prvi Hrvat u njemačkom Bundestagu. Poznat je u južnoj Njemačkoj kao veliki sindikalni aktivista.

Bravo Josipe! Imate veliki pozdrav iz Sarajeva.

Stavovi izrečeni u ovom tekstu odražavaju autorovo lično mišljenje, ali ne nužno i stavove DEPO Portala.

(DEPO POZDRAV/ad)