Izvor: Al jazeera Balkans/Autor: Akin Unver

Turčin ubio ruskog konzula [...] Makedonski pobunjenici učvrstili pozicije - čini se da rat ili mir zavisi od princa Ferdinanda.

Ovo je naslov New York Timesa iz 1903, iz makedonskog grada Bitole, gdje je ruskog konzula ubio albanski član osmanlijske vojske.

Makedonska etnička heterogenost Slavena, Grka i Albanaca bila je žrtva rastućeg nacionalizma, razvijenog između nametljive Rusije i opadajućeg Osmanlijskog carstva.  

U ranim 1900-im ubistva ambasadora i konzula na Balkanu postala su stalni izvor brige za carsku administraciju, dok je vjernost multietničkih i multireligijskih osmanlijskih vojnih i policijskih snaga zavisila od dinamike moći na Balkanu, koja se mijenjala.  

Balkanska tranzicija između dvije imperijalističke sile vodila je do pojave pobuna, koje će na kraju kulminirati Balkanskim ratovima 1912-1913.

Ipak, ubistvo ruskog konzula 1903. ugrozilo je mir i otvorilo mogućnost za raniji rat na Balkanu, koji će se desiti deceniju poslije toga, nakon velikih političkih manevara i diplomatije sultana Abdul Hamida II.

Igra velikih sila

Andrej Karlov, ruski ambasador u Turskoj, na koga je izvršen atentat 19. decembra, prvi je ubijeni ambasador u ovoj zemlji od osnivanja republike 1923.  

Imenovan 2013, Karlov je preuzeo veoma težak posao i bio na poziciji tokom jedne od najtežih epizoda u nedavnoj historiji odnosa Turske i Rusije, imajući ključnu ulogu u njihovom poboljšanju otkad je Turska oborila ruski avion u novembru 2015. godine.

Dok se odvija još jedno poglavlje sirijskog rata u brutalnostima u istočnom Halepu te zapaljujuća kombinacija interesa velikih sila i volje lokalnih, nedržavnih, oružanih grupa da nastave borbe - ovo nije daleko od uvjeta iz perioda 1903-1913.

Dok se poređenje s Prvim svjetskim ratom i ubistvom Franza Ferdinanda na društvenim mrežama može prvobitno činiti interesantnim, zaboravlja se činjenica da geopolitičko nadmetanje Turske i Rusije seže nazad u 18. stoljeće.
 

Štaviše, trenutno stanje odnosa između dvije zemlje liči više na 1903. nego na 1914, a današnja Sirija više na Makedoniju prije jednog stoljeća - slične sile, interesi i vanjske reakcije.

Ubistvo 1903. vodilo je do većih ustupaka Osmanlijskog carstva Rusiji, jednim dijelom zbog diplomatske sramote, a većim zbog ruske mornarice na Crnom moru.

Sultan Abdul Hamid II čak je pratio suđenje albanskom vojniku kako bi se pobrinuo da dobije smrtnu kaznu. Uprkos tome, Turci su ušli u Prvi svjetski rat kada su osmanlijske i njemačke mornarice bombardirale Sevastopolj, primarnu rusku luku na Crnom moru.

Nastavak komentara pročitajte OVDJE.

(DEPO PORTAL/BLIN MAGAZIN/ad)