Ko je Milena Pavlović Barili?

Milena Pavlović Barili (1909 – 1945) bila je izuzetna pojava u srpskom slikarstvu između dva svjetska rata, čija se biografija dosta razlikovala od biografija ostalih srpskih slikara istog perioda.

Bila je izuzetno obrazovana žena, a pored slikarstva je pisala poeziju na italijanskom, francuskom, španskom, bavila se modnom ilustracijom i kostimografijom, pa je tako mijenjajući načine izražavanja ispoljila sav svoj kreativni potencijal. Rođena u Požarevcu, 5. novembra 1909. godine, kao jedino dijete ugledne Požarevljanke Danice Pavlović i italijanskog pjesnika Bruna Barilija.

Roditelji su joj se upoznali tokom studija muzike na Konzervatorijumu u Minhenu, gdje je Danica studirala, muziku, klavir i pjevanje, dok se Bruno bavio komponovanjem i pisanjem muzičke kritike. Sa majčine strane je pripadala lozi Karađorđevića, a sa očeve velikoj umjetničkoj porodici Barili iz Parme. Od najranijeg djetinjstva je putovala sa roditeljima po Evropi, ali se uvijek vraćala u Požarevac i Beograd. Gdje god je putovala i živjela, bila je u krugovima značajnih i uglednih ljudi.

Osnovno slikarsko obrazovanje je dobila u Beogradu, gdje sa 13 godina upisuje Kraljevsku umetničku školu, a diplomira na istoj 1926. godine. Naredne godine nastavlja studije slikarstva na Akademie der bildenden Künste u Minhenu (1926-1928), ali ubrzo napušta Akademiju, jer je bila suviše konzervativna za Milenino poimanje umjetnosti. Početak karijere se vezuje za Požarevac i Beograd, gdje ima prve izložbe, kao i za članstvo u grupi „Lada“. Tadašnji kritičari u Beogradu su veoma pozitivno ocijenili njene radove, ali uprkos tome ne uspijeva naći zaposlenje ni u Srbiji, ni u Makedoniji, pa svoju karijeru uspiješno gradi u Rimu, Parizu i kasnije u Njujorku.

Sa majkom Danicom je putovala po Španiji, gdje je proučavala djela Velaskeza i Goje. U Londonu je živjela godinu i po dana i imala 1931. godine izložbu u jednoj od najznačajnijih londonskih galerija – Bloomsbury galeriji. Izložba je istovremeno značila i raskid sa akademskim slikarstvom i početak imaginarnog i fanatzmagoričnog slikarstva.

Nakon Londona odlazi u Pariz, gdje sa prekidima ostaje sve do 1939. godine. Na Monparnasu, tadašnjem umjetničkom središtu, upoznaje značajne ličnosti kulturnog i javnog života, umjetnike, muzičare, književnike... Poznanstvo sa Đorđom de Kirikom, Polom Valerijem, Andre Bretonom, Žan Koktoom i nizom drugih stvaraoca iz cijelog svijeta, ostavlja na Milenu presudan uticaj, kada njeno slikarstvo počinje da dobija odlike intimne ispovijesti. Uporedo izlaže u Beogradu i Rimu, gdje joj redovno i objavljuju poeziju (1935).

Kasnu jesen 1938. i dio zime 1939. provodi u Oslu, pa zatim odlazi ponovo u Pariz gdje izlaže sa jugoslovenskim umjetnicima iz Pariza. Ista izložba će biti pripremljena i u Hagu.
Avgusta 1939. odlazi u Njujork i ostaje u njemu zbog početka rata u Evropi. Počinje raditi ilustracije za modne časopise i velike modne kuće (Vogue, Glamour, McCall’s, Harper’s Bazaar, House Beautiful...), zatim veliki broj reklama za firmu Textron, kao i brojne portrete ugledne njujorške klijentele i članove kraljevskih porodica. Izlagala je u Njujorku i Vašingtonu.

Tajno se vjenčava u decembru 1943. sa mladim američkim oficirom avijacije, Tomasom Goselinom, koga je upoznala na otvaranju svoje izložbe u Vašingtonu. Posebno je značajna saradnja sa kasnije čuvenim kompozitorom Đan Karlo Menotijem, za čiji balet Sebastian je radila kostime. Dobila je i novu narudžbu, kostime za balet San ljetne noći, ali 6. marta 1945. iznenada umire od srčanog udara u Njujorku. Urna sa Mileninim posmrtnim ostacima je prenijeta u Rim 1947. godine, gdje će kasnije biti sahranjeni i njeni roditelji, Danica i Bruno.
U znak sjećanja na Milenu, Đan Karlo Menoti je napisao operu The Saint of Bleecker Street.
Danas se u kući u Požarevcu, gdje je Milena rođena, nalazi dragocjena zaostavština, koju je sakupila njena majka Danica i koja čini osnovni fond Galerije Milene Pavlović Barili, otvorene 1962. godine.