Džemal Bijedić tragično je nastradao u avionskoj nesreći 18. januara 1977. godine. Tog dana prisustvovao je u Beogradu, na batajničkom aerodromu, ispraćaju predsjednika SFRJ Josipa Broza Tita u Libiju. Po povratku za Sarajevo njegov avion udario je u brdo Inac u blizini gradića Kreševo.
Pored Džemala tom prilikom poginuli su njegova supruga Razija, saradnici Zijo Alikalfić i Smajo Hrla, kako i piloti Stevan Leka i Murat Hanić. Odmah po saznanju za tragediju predsjednik Tito se vratio u zemlju i prisustvovao njegovoj sahrani u Sarajevu.
Iste godine, kada je poginuo, u Mostaru je osnovan Univerzitet koji je ponio njegovo ime. Nosilac je Partizanske spomenice 1941. i drugih jugoslovenskih odlikovanja, među kojima su - Orden junaka socijalističkog rada, Orden narodnog oslobođenja i Ordena Republike sa zlatnim vencem.
Uvijek uz Josipa Broza Tita, špekulisan je kao njegov mogući nasljednik, što je otvorilo sumnje u slučajnost avionske nesreće, tvrde neki izvori. Priče o umiješanosti Titove supruge Jovanke Broz u ovoj avionskoj nesreći i do dan danas su ostale žive.
Naime, Tito koji je do tada stalno putovao sa Jovankom širom svijeta, poslije ove avionske nesreće stavio je sopstvenu suprugu u kućni pritvor.
Bogata i zavidna politička biografija Džemala Bijedića
Džemal Bijedić (1917—1977), pravnik, učesnik Narodnooslobodilačke borbe, društveno-politički radnik SFRJ i SR BiH i junak socijalističkog rada. Od 1971. do 1977. godine obavljao je funkciju predsjednika Saveznog izvršnog vijeća.
Rođen je 22. aprila 1917. godine u Mostaru. Potiče iz ugledne trgovačke porodice Bajramage Bijedića, koja se 1915. godine doselila iz Gackog u Mostar. Bilo mu je tek nešto više od godinu dana, kada mu je 1919. godine umro otac Adem. Tada je svu brigu o porodici preuzela njegova majka Zafira i stric Bećir. Osnovnu školu i gimnaziju završio je u rodnom gradu, a Pravni fakultet u Beogradu.
Kao gimnazijalac bio je član muslimanskog društva 'Gajret' i postao je simpatizer revolucionarnog omladinskog pokreta, kojem se priključio tokom studija u Beogradu. Oktobra 1938. godine u Beogradu je primljen je u članstvo Saveza komunističke omladine Jugoslavije, a decembra 1939. u Mostaru u članstvo Komunističke partije Jugoslavije.
U periodu od 1940. do 1941. godine bio je sekratar Oblasnog komiteta SKOJ-a za Hercegovinu. Kao član KPJ u Mostaru je hapšen četiri puta. Za vrijeme Drugog svjetskog rata, kao član Partije aktivno je učestvovao u Narodnooslobodilačkom pokretu. Na početku rata obavljao je dužnost sekretara Mjesnog komiteta KPJ za Sarajevo. Pošto je djelovao ilegalno, poslije otkrića njegovog indentiteta morao je da pređe u drugu oblast, a dužnost sekretara predao je Vladimiru Periću Valteru, narodnom heroju.
Potom je prešao u istočnu Bosnu gdje je preuzeo dužnost sekretara Okružnog komiteta KPJ za Semberiju i Posavinu, a potom sekretara Mjesnog komiteta KPJ za Tuzlu. Kao borac Šeste proleterske istočnobosanske proleterske udarne brigade učestvovao je u borbama tokom bitke na Sutjesci, u periodu od maja do juna 1943. godine.
 |
Svoju buduću suprugu Raziju Ferhatbegović, upoznao je 1942. godine u oslobođenoj Foči.
Džemal i Razija imali su troje dece - Dragana, Azru i Milenka. Poslije oslobođenja Jugoslavije, 1945. godine, postao je generalni sekretar Vlade Narodne Republike Bosne i Hercegovine i pomoćnik ministra unutrašnjih poslova.
Godine 1948. godine prelazi na funkciju načelnika Uprave za agitaciju i propagandu Centralnog komiteta Komunističke partije Bosne i Hercegovine. Potom se vraća u Mostar gde preuzima dužnost sekretara Oblasnog komiteta KPJ za Hercegovinu i predjsednika mostarskog sreza.
Godine 1957. ponovo odlazi u Sarajevo i postaje član Izvršnog vijeća NR Bosne i Hercegovine i predsjednik Univerzitetskog savjeta. Početkom šezdesetih godina odlazi u Beograd gde postaje član Saveznog izvršnog vijeća, kojim je tada predsjedavao Josip Broz Tito.
Istovremeno je bio i sekretar Ustavne komisije Savezne skupštine, kojom je predsjedavao Edvard Kardelj, i koja je pripremala novi Ustav usvojen 1963. godine.
Godine 1971. postao je predsjednik Saveznog izvršnog vijeća SFRJ (savezni premijer) i na toj funkciji ostao sve do svoje smrti.
Kao predsjednik Saveznog izvršnog veća učestvovao je u oko 50 inostranih državnih posjeta u ime SFR Jugoslavije, a njegovo prvo državno putovanje bilo je sahrana danskog kralja Frederika, januara 1972. godine. U toku 1974. godine Džemal Bijedić se susreo sa trojicom najuticajnijih svjetskih lidera - Geraldom Fordom, predsjednikom SAD-a, Leonidom Brežnjevim, predsjednikom Vrhovnog savjeta SSSR-a i Mao Cetungom, predsednikom Komunističke partije Kine.
Izvještaj o smrti porodica nikad nije vidjela
Iako nikada nije imao priliku da ga upozna, Džemal Bijedić, njegov unuk, po kojem je i dobio ime, sa velikim zadovoljstvom priča o svom dedi.
- Toliko vremena je prošlo od njegove pogibije, a ljudi ga i dalje stalno spominju. Ono što je još važnije jeste da nikada nisam čuo da je neko rekao nešto loše o njemu - izjavio je svojevremeno Bijedić u razgovoru za jedan dnevni list, naglašavajući da njegovog dedu poštuju u svim zemljama bivše države.
On kaže da je porodica pokušala doći do dokumenata o pomenutoj nesreći, koji se nalaze u Beogradu, ali tamošnje vlasti to nisu dozvolile.
- Nekoliko puta tražili smo da vidimo izvještaj o nesreći, ali svaki put smo odbijeni, bez ikakvog objašnjenja. Čak ni dijelove aviona nismo mogli vidjeti. Sve to ukazuje da je pri padu aviona bilo dosta sumnjivih radnji - istakao je Bijedić, koji kaže da je njegov dedo najviše volio da se druži sa običnim ljudima.
- Čuo sam stotinu puta da je često volio pobjeći od svakodnevnih obaveza, kako bi razgovarao sa ljudima i podijelio njihove probleme. Također, bio je porodičan čovjek i gdje god da je išao nije se odvajao od svoje supruge Razije, koja je poginula zajedno s njim - rekao je Bijedić.
(DEPO PORTAL/ BLIN MAGAZIN)