Jedan od ključnih stubova globalne moći Sjedinjenih Američkih Država nije samo vojna nadmoć ili ekonomska snaga, već i sposobnost oblikovanja narativa i političkih procesa putem tzv. mekane moći (soft power). U tom kontekstu, USAID (Američka agencija za međunarodni razvoj) i Voice of America (VOA) predstavljaju dvije ključne institucije koje decenijama služe kao instrumenti američkog uticaja širom svijeta. Potencijalno zatvaranje ovih institucija pod administracijom Donalda Trumpa predstavljao bi direktan udar na dugogodišnji sistem globalnog djelovanja SAD-a i značajno sužavanje njihovih geopolitičkih kapaciteta.

USAID nije samo humanitarna agencija – ona služi kao ključni alat u oblikovanju političkog i ekonomskog pejzaža mnogih zemalja, pružajući pomoć pod uslovima koji su u skladu s američkim interesima. Kroz infrastrukturne projekte, reforme javne uprave i razvoj civilnog društva, USAID omogućava Vašingtonu da gradi mreže saveznika i smanjuje prostor za prodor autoritarnih rivala, poput Kine i Rusije. Njegovo gašenje značilo bi slabljenje američkog uticaja u strateškim regijama, što bi otvorilo vrata konkurentskim silama da ispune nastalu prazninu.

Potencijalno zatvaranje ovih institucija pod administracijom Donalda Trumpa predstavljao bi direktan udar na dugogodišnji sistem globalnog djelovanja SAD-a i značajno sužavanje njihovih geopolitičkih kapaciteta

S druge strane, Voice of America od svog osnivanja 1942. godine ima ulogu ne samo informativnog servisa, već i instrumenta narativne moći koji SAD koristi za promovisanje svojih vrijednosti, demokratije i vanjskopolitičkih ciljeva. Njegovo zatvaranje ili značajno smanjenje kapaciteta ostavilo bi informativni vakuum u kojem bi alternativni akteri – poput ruskog RT-a i kineskog CGTN-a – dobili priliku da preuzmu dominaciju u globalnom informativnom prostoru.

Trumpova politika „Amerika na prvom mjestu“ često je zanemarivala dugoročnu stratešku korist institucija poput USAID-a i VOA-e, fokusirajući se na kratkoročne političke poene i finansijske uštede. Međutim, povlačenje iz ovih sfera značilo bi da se SAD dobrovoljno odriču jednog od svojih najvažnijih instrumenata globalnog uticaja, dok konkurentske sile pojačavaju svoju prisutnost kroz ekonomske inicijative (npr. kineski „Pojas i put“) i propagandne mreže. Zatvaranje USAID-a i Voice of America bilo bi ne samo destruktivno po američku globalnu moć, već bi dugoročno umanjilo sposobnost SAD-a da oblikuje globalne narative, utiče na političke procese u ključnim regijama i zadrži dominantnu poziciju u ideološkoj i informativnoj areni 21. vijeka.

Njihovo eventualno povlačenje ili gašenje ostavilo bi prostor za jačanje ruskog i kineskog uticaja, ali i omogućilo regionalnim akterima s vlastitim geopolitičkim agendama da nesmetano oblikuju političku i medijsku scenu u BiH

Historijski gledano, Bosna i Hercegovina je imala značajne koristi od prisustva USAID-a i Voice of America, posebno u periodu poslijeratne obnove i institucionalne izgradnje. USAID je bio ključni akter u stabilizaciji ekonomije, reformi javne uprave i jačanju nezavisnih medija, dok je VOA pružala alternativni narativ naspram propagandnih kampanja koje su dolazile iz regionalnih i međunarodnih centara moći. 

Kroz finansiranje infrastrukturnih projekata, razvoj civilnog društva i podršku nezavisnim istraživačkim medijima, ove institucije su doprinijele demokratizaciji i jačanju otpornosti BiH na vanjske političke i informacione uticaje. Njihovo eventualno povlačenje ili gašenje ostavilo bi prostor za jačanje ruskog i kineskog uticaja, ali i omogućilo regionalnim akterima s vlastitim geopolitičkim agendama da nesmetano oblikuju političku i medijsku scenu u BiH.

Stavovi izrečeni u ovom tekstu odražavaju autorovo lično mišljenje, ali ne nužno i stavove DEPO Portala.

(DEPO PORTAL/ad)