AGROKOMERC: Gigant koji je pojeo samog sebe. U Titovoj BiH postojalo je nekoliko velikih firmi: (Unis, Energoinvest, Sipad), ali ni jedna nema političku slavu velikokladuškog Agrokomerca. Nastao je kao oblik čudne simbioze zadružneog sna jednog tvrdoglavog Krajišnika (Fikret Abdić) i tzv. planske politike probosanskog krila (Branko & Hamdija) političke elite koja je vladala Bosnom u komunističkom periodu. Agrokomerc svoju ekspanziju doživljava početkom osamdesetih, da bi u drugoj polovini te decenije bio povod i poprište najveće političke krize u posttitoističkoj BiH. Velika žrtva tzv. mjenične afere Agrokomerc bio je Hamdija Pozderac, dotad najutjecajniji bh. politicar. Istovremeno, sa aferom Agrokomerc faktički započinje Miloševićev politički 'marš preko Drine', a koji svoju vojnu kulminaciju doživljava aprila '92. Pobjeda Abdićevog DNZ-a u Velikoj Kladuši i skora pojava TV reklame za čuveni Agrokomercov biskvit Tops upozorava da priča o žilavom političko-privrednom krajiškom čudu mozda jos nije gotova.
AJVATOVICA: Najstarije dovište Bošnjaka u BiH smješteno sedam-osam kilometara od mjesta Prusac, poznatog duhovnog i vjerskog centra nekadašnje osmanlijske Bosne. Legenda o Ajvaz-dedi i odlazak na dovište kod njegove stijene tradicija je koja stoljećima živi i prenosila se sa generacije na generaciju kod bosanskih muslimana, da bi nakon 1946. godine, u vrijeme komunističkog ateizma, bila zabranjena. Tradicija se obnavlja 1990. godine i otad desetine hiljada muslimanskih vjernika ponovno dolaze na Ajvatovicu kako bi proučili "kišnu dovu" za Allahovu milost i uspješnu i rodnu godinu. U posljednjem bosanskom ratu Ajvatovica i Prusac odbranjeni su pod gotovo nemogućim uslovima i time snagu legende o tom čudesnom dijelu bosanske zemlje samo dodatno pojačali i učvrstili. Danas je Ajvatovica, također, mjesto gdje Bošnjaci rado promoviraju svoja duhovna saznanja, kao i mejdan za transparentni politički aktivizam.
ARMIJA BiH: 'Mi smo ti jedna amaterska vojska. Daj bože da ista odbranimo', jadikovao je, po svjedočenju jednog ovdašnjeg pisca - a piscima treba vjerovati, vojnik bosanske armije pred uspaničenim civilima u naselju Stup početkom rata. Tako je, otprilike, počinjala priča o Armiji BiH, rođenoj iz beznađa i bezizlaza u koji su zemlja Bosna i njeni građani, ni krivi a jos manje dužni, bili uvedeni aprila 1992. godine. Povijest se još jedanput poigrala sa zemljom 'prkosnom od sna' i Bosancima ugurala puške u ruke. Iako je trebala još jedanput 'šutke' pasti i kada je sve ukazivalo na apokaliptični scenarij, zemlja Bosna i njeni ljudi su preživjeli, prije svega zahvaljujući snazi i postojanosti temeljnog pojma ovog malog leksikona, dakle - bosanskog duha.
Ipak, prava priča o snazi i moći Armije BiH tek treba da bude ispričana, jer ista nema mnogo veze sa zvaničnom verzijom koju nam danas, uz 'buku i bijes' svojih bolesnih vojno-političkih ambicija, serviraju 'profesionalci' ponikli u kantinama i vojnim dobrima nekadašnje JNA ili iz podruma tek pridigli partijski stratezi, sa svojim 'dalekovidim i sudbonosnim zaslugama' u vrijeme kada je 'čedo bosanskog otpora' još bilo u prvom mjesecu trudnoće.
(DEPO Portal/ak)