www.upoznajtesvijetokonas.com

Dejtonskim mirovnim sporazumom, koji uzgred rečeno nikada nije ratificiran u Parlamentu BiH, najveći dio sarajevske planine Trebević je  predan pod administrativno upravljanje entitetu Republika Srpska. Mirovni sporazum je uspostavio nevjerovatnu kompleksnu državnu strukturu kakva ne postoji nigdje na svijetu. U međuvremenu Internacionalni sud za ratne zločine počinjene na tlu Jugoslavije u Hagu je presudio najviši politički vrh susjednih zemalja R Srbije i R Hrvatske za Udruženi zločinački poduhvat – UZP, a Vojsku i Policiju Republike Srpske za genocid i R Srbiju za saučesništvo u genocidu. R Srbija i entitet RS otvoreno nisu prihvatile presude, a R Hrvatska jeste, ali i dalje zagovara etničke podjele i etnička predstavljanja u Bosni i Hercegovini.

Bujice vode i kamenja, gubitak života i teško stečene imovine, na svjetlost dana je izbacila i svu neodgovornost, kriminal i nerad nadležnih pojedinaca i institucija društva. Parlamentarac Zlatko Miletić je ovih dana izjavio: „narod Donje Jablanice zna poimenice kojim osobama je kamenolom izgradio vikendice. Na potezu je tužilaštvo“. Potrebno je pomenuti i činjenicu da narod zna po imenu i prezimeni i mnoge druge odgovorne i suodgovorne za razni kriminal širom Bosne i Hercegovine čijim se množenjem smanjuje vjerovatnoća da će odgovarati za svoja nedjela. Zbog toga se društveni fokus mora napokon okrenuti prema tužilaštvima, kako je ispravno primijetio g. Miletić.

Sada je potpuno jasno da se na Trebeviću radi o sistemskoj aktivnosti međuentitetske politike, organiziranog kriminala i medija

Tragedija naroda u naseljima gornje Hercegovine je tako osvjetlila i „komunalni problem“ Sarajeva. Sada je potpuno jasno da se na Trebeviću radi o sistemskoj aktivnosti međuentitetske politike, organiziranog kriminala i medija. Odluke su donesene daleko od očiju javnosti, a njihovi izvršioci su politički lideri SDS-a i SNSD-a u Istočnom Sarajevu, a suizvršioci su sa sjedištem u Gradu Sarajevu. Ovih dana iz medija saznajemo da je načelnik Opštine Istočni Stari Grad, koja broji manje stanovnika od najmanje mjesne zajednice u Sarajevu, rekao „da bi želio da jednog dana na Trebeviću bude veliki grad“.

Da su stvari mnogo ozbiljnije od želja načelnika male opštine saznajemo da je prije osam godina Ministarstvo poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede RS odobrilo krčenje šuma na Trebeviću na 97 parcela, na površini od 260.000 m². Iz medija saznajemo takođe da je proljetos Opština Istočni Stari Grad izdala dozvolu za izgradnju zgrade od šest spratova na Brusu jednom stranom državljaninu, iako to po domaćim zakonima nije dozvoljeno. 

Kontroverzni investitori iz oba entiteta su osobe koje se bave i politikom. Objekti na Brusu direktno su ugrozili izvorište pitke vode Bistricu na Trebeviću  koja snabdijeva veći dio Općine Stari Grad, a objekat na Zlatištu i drugi planirani objekti direktno ugrožavaju izvorište na Kovačićima koje snabdijeva pitkom vodom oko 15% građana Sarajeva. Ne smiju se zanemariti ni geomorfološke opasnosti i klizišta koja su uočena skoro na svakom objektu izgrađenom u poraću na obroncima Trebevića. Čuli smo i izjave političara da bi na trošak Kantona Sarajevo trebalo uvezati objekte na Trebeviću na kanalizacionu mrežu Grada, što je brzo ispravljeno i najavljeno je da će se „jednog dana“ uvezati kanalizacija već izgrađenih i budućih objekata Sarajevo na Trebeviću, preko teritorije Istočnog Sarajeva. 

Ovih dana iz medija saznajemo da je načelnik Opštine Istočni Stari Grad, koja broji manje stanovnika od najmanje mjesne zajednice u Sarajevu, rekao „da bi želio da jednog dana na Trebeviću bude veliki grad“

Ostalo je nejasno gdje će ta kanalizacija ići dalje iz Istočnog Sarajeva i da li će ikada biti uvezana sa prečistaćem otpadnih voda u Butilama. Takođe je zapamćena izjava jednog od državnih ministara, koji dolazi iz političke stranke sa sjedištem u Sarajevu: „da mu srce zaigra od dragosti kada vidi kranove na Trebeviću“. Ostala je zabilježena i izjava poznatog federalnog poslanika (sada u opoziciji) nakon obilaska izvorišta na Bačevu da će FBiH i KS brinuti o svom djelu izvorišta (čitaj oko 2/3 vodozaštitne bare), ali da ne mogu uticati na stanje izvorišta koje je pod administrativnom kontrolom nadležnih iz drugog entiteta?!  

Polovinom avgusta/kolovoza ove godine, kako nas izvještava PU Istočno Sarajevo, u dijelu planine planiranom za gradnju izbio je požar koji je otkrio mrtvo tijelo kojem se nije moglo prići zbog opasnosti od mina?! Do sada nas PU IS nije izvjestila o kome se radi i od čega je ta osoba poginula. Odbornici Skupštine Grada Istočno Sarajevo, radi eutaniziranja javnosti, prošle godine su usvojili odluku o onivanju JU Park prirode Trebević, a Vlada KS je nešto ranije usvojila zaštitu malog dijela planine kategorijom V po IUCN-u – Zaštićeni pejzaž Trebević, uz već zaštićene lokalitete Bijambara, Vrela Bosne, Skakavca, i kobajagi Kanjona Miljacke. 

Zbog divljačkog odnosa prema prostoru, kulturnom i prirodnom naslijeđu, današnja Bosna i Hercegovina teško da ima sličan primjer u svijetu

Potrebno je znati da je Bosna i Hercegovina, koja je po biološkoj i pejzažnoj raznolikosti jedna od najbogatijih zemalja Evrope, sa 3,07% zaštićene površine po IUCN-u na samom dnu zemalja u svijetu. Svjetski prosjek zaštićene površine iznosi 14,87% kopnene i 7,27% morske površine planete. Zbog divljačkog odnosa prema prostoru, kulturnom i prirodnom naslijeđu, današnja Bosna i Hercegovina teško da ima sličan primjer u svijetu.

Šta za grad Sarajevo znači planina šuma-park Trebević (1627 m/nv)?

Od vremena Austro-Ugarske Monarhije do posljednjeg agresivnog rata (1992/5.), cijelo jedno stoljeće, Trebević je pošumljavan, a od 1896. godine, građeni su planinarski domovi i drugi adekvatni objekti. Na osnovu epohalnih arheoloških otkrića u Bosni i Hercegovini u Sarajevu je avgustu 1894. održan i Prvi kongres arheologa i antropologa na svijetu. Britanski delegat dr. Munro je u hotelu Evropa javno iznio impresiju o Sarajevu. Istakao je da je čitav život obilazio istaknute kulturne lokalitete, ali da nigdje na svijetu nije doživio takvu impresiju kao pogled na grad Sarajevo, uokviren zelenim planinama,  sa tvrđave, u smiraj dana.

U vremenu ex. SFRJ izgrađena je žičara sa vidikovcem (1959.) i niz planinarskih objekata, bob i sankaška staza, alpinetum, opservatorija u Bistričkoj Kuli… koji kako sada stoje stvari nikada više neće biti obnovljeni u prvobitnom obliku i gabaritima. Uništavanje parka-šume Trebević i okolnih planina je krenulo od vremena srednjovjekovne opsade grada 1992. godine, a u poraću je svoj skromna doprinos uništavanju Trebevića dao i prethodni gradonačelnik Grada Sarajeva. On je odobrio protuzakonito krčenje šume i izgradnju objekta na Vidikovcu u gabaritima deset puta većem od dozvoljenog. I pored utrošenih miliona koji se teško mogu opravdati, objekat još uvijek nije u funkciji. 

Uništavanje parka-šume Trebević i okolnih planina je krenulo od vremena srednjovjekovne opsade grada 1992. godine, a u poraću je svoj skromna doprinos uništavanju Trebevića dao i prethodni gradonačelnik Grada Sarajeva

Svojevremeno sam prije desetak godina bio neugodno iznenađen da odgovornim osobama na čelu sa aktuelnim načelnikom u Opštini Istočni Stari Grad nije poznato da je pri vrhu Trebevića, davne 1948. godine, uspostavljen Alpinetum, na inicijativu profesora Šumarskog fakulteta u Sarajevu Vojina Gligića, na površini od 14 ha sa mnoštvom endemskih vrsta drveća.

U „podrumu“ (podzemni sloj) Trebevića borave male životinje u rupama koje su same iskopale, a u njihovim napuštenim hodnicima gnijezde se ose, mravi, razne gujavice, kukci i niz sitnih životinja kao što je rijetki endem, poseban eko tip snježne voluharice. Taj sloj šume i „prizemlje“ (slojevi mahovina, lišajeva i gljiva) zadržava u vremenima velikih kiša ogromnu količinu vode. 

Prvom katu odgovara sloj zeljastih biljaka, a drugom katu razno grmlje koja su staništa ptica pjevica, raznih leptirova i dr. Krov trebevičke šume su krošnje drveća na kojem se gnijezde razne ptice kao škanjac, šumska sova, veliki djetlić, žuna, šojka, kukavica, lještarka, više vrsta sjenica, zelendura i dr.  

Jedan hektar trebevičke šume fotosintezom asimilira oko 10,4 tone CO2, a proizvede oko 20 tona kisika na godinu dana. Isti hektar šume pročisti oko 7.000 m³ pitke vode, spriječava eroziju i štiti tlo od štetnog UV zračenja zadržavajući oko 85-90% zračenja, a zadržava oko 50 t čađi i prašine iz atmosfere na godinu dana. Zakon o šumama ne postoji u BiH, FBiH, a u RS-u je osporen presudom Ustavnog suda BiH. Zbog svega toga i mnogo drugoga što nije rečeno šuma-park Trebević ne smije nestati.

Jedan hektar trebevičke šume fotosintezom asimilira oko 10,4 tone CO2, a proizvede oko 20 tona kisika na godinu dana. Isti hektar šume pročisti oko 7.000 m³ pitke vode, spriječava eroziju i štiti tlo od štetnog UV zračenja...

Da je očigledno izgradnja Beograda na vodi, pardon – Sarajeva na Trebeviću, organizirana aktivnost potvrđuje saradnja i koordinacija lokalnih stranačkih lidera SDS-a i SNSD-a na terenu. Ništa od te koordinacije ne bi bilo moguće da iza svega ne stoji predsjednik i pravobranilac RS-a. 

Već je odobreno krčenje šuma iznad Sarajeva na površini od 26 hektara (260.000 m²). To je već polovina površine Starog historijskog jezgra grada koje obuhvata čitavo područja Baščaršije sa kontaktnim zonama, mahalama (grčki mahalǻs – kvart) Logavina, Kovači, Nadmlini, Alifakovac i Podbistrik. Kada nabrojanu površinu Starog Grada raširimo na 97 već odobrenih parcela na Trebeviću, eto već ispunjenja želje načelnika Opštine Istočni Stari Grad da "jednog dana na Trebeviću bude veliki grad". Niko nema protiv izgradnje kvartova visokog kvaliteta života, ali ne na Trebeviću. 

Netransparentna izgradnja sa potpunim odsustvom etike zvanja u park-šumi iznad grada pratvara proglašeni nacionalni spomenik Historijski urbani krajolik Sarajeva u zonu kompleksne višestruke opasnosti i zagađenja. Hirorijsko jezgro Sarajeva je proglašeno za nacionalni spomenik zbog svoje jedinstvene arhitektonsko-urbanističke slojevitosti i mnoštva objekata i mahala iz starih vremena i objekata građenih u stilovima neoromanike, neorenesanse, neogotike, neoromantizma, pseudomaurskom stilu, secesije, ali i stilovima koji se mogu nazvati folklorno-romantičarski (alpski, švicarski, nacionalni, srpskovizantijski…), kao i stilom moderne i tzv. stilovima brutalizma, metabolizma… krajem XX stoljeća. 

Javnost očekuje proširenje zaštitnog pojasa nacionalnog spomenika Historijski urbani krajolik Sarajeva na pejzaž šumu-park Trebević (vidi zabilježenu izjavu dr. Munroa). To bi išlo veoma lako da se prethodna garnitura vlasti nije odrekla stranih eksperata u Komisiji za nacionalne spomenike BiH, tužilaštvu, a danas se želi odreći stranih sudija i u Ustavnom sudu Bosne i Hercegovine.

Niko nema protiv izgradnje kvartova visokog kvaliteta života, ali ne na Trebeviću

Napokon potrebno je znati da nigdje, nikada u Evropi, a vjerovatno i u čitavom svijetu, jednom proglašeni park ne može biti sporan. Novu izgradnju iznad i ispod Trebevičke ceste potrebno je strogo zabraniti.

Javnost traži odgovornost urušenih institucija, a svi politički akteri koji podržavaju etnički status quo, a ne žele reformu društva, svi politički akteri koji činjenjem ili nečinjenjem učestvuju u  šumocidu, urbicidu i ekocidu u BiH i na Trebeviću, kao i VP Schmidt koji odlaskom u Međunacionalni sud za ljudska prava u Strazbur želi da relativizira presudu Kovačević protiv Bosne i Hercegovine, vrijedni su dubokog prezira. Javnost očekuje ličnosti i političke stranke sposobne da iznesu duboku reformu društva.

(DEPO PORTAL/ad)