www.upoznajtesvijetokonas.com

Urbani razvoj Mostara počinje u vremenu Osmanskog carstva (druga polovina XV stoljeća – renesansni quatrocento), da bi već u XVI stoljeću (renesansni cinquecento) bilo preko 300 vakufnama. Najznačajniji legatori su bili Zaim hadži Mehmed-beg (Karađoz-beg), Ćejvan-ćehaja i Nasuh-aga Vučijaković. Do XVII stoljeća uspostavljene su 32 mahale, izgrađeno je 37 džamija i musala, 3 tekije, 2 pravoslavne crkve, katolička crkva, 2 vodovoda, 60 javnih česmi, 12 hanova, 2 hamama, 9 medresa, 14 mekteba… Razvoj grada je nastavljen do kraja XX stoljeća kada Mostar prerasta u moderno urbano središte jednog od 5 ekonomskih regiona u Bosni i Hercegovini sa oko 130.000 stanovnika.

Prvi put u historiji, od postanka Grada u kojem su zajedno živjele četiri konfesije, na kraju XX stoljeća, Grad je sistematski, planski i mučki razaran. Prema paklenom planu uništavano je sve što je vijekovima stvarano i što je Mostar činilo urbanim područjem svjetske kulturne vrijednosti. Nestali su skoro svi objekti graditeljskog naslijeđa, porušeno je hiljade stambenih i privrednih objekata, deset mostova među kojima i Stari most, od kojih su tri mosta srušena u samo jednom danu, kompletne ulice… Naravno u više navrata je oštećen i Partizanski spomenik (izgrađen 1965.), remek djelo arhitekte Bogdana Bogdanovića i Spomenik ilegalcima Mostara iz Drugog svjetskog rata (izgrađen 1976.). Sud u Hagu je presudio Udruženi zločinački poduhvat – UZP, ratnog režima R Hrvatske i Hrvatske zajednice Herceg-Bosna.

„Zašto u gradu čije mnoge ulice nose imena ustaških zločinaca iz Drugog svjetskog rata (ovih dana djelimično promjenjeni nazivi ulica – primjedba Z.B.), jedan dio katoličkog klera uporno traži da se Bogdanovićevo remek-djelo ukloni“, postavlja pitanje profesor Markovina? Nije li to zato što je Narodnooslobodilački pokret – NOP, u Drugom svjetskom ratu imao društvenu širinu  i okupljao sve narodnosti u borbi protiv fašizma, za razliku od današnjih ksenofobičnih etnopolitika (strah od drugog i drugačijeg).

„Zašto u gradu čije mnoge ulice nose imena ustaških zločinaca iz Drugog svjetskog rata (ovih dana djelimično promjenjeni nazivi ulica – primjedba Z.B.), jedan dio katoličkog klera uporno traži da se Bogdanovićevo remek-djelo ukloni“, postavlja pitanje profesor Markovina?

Narodni (partizanski) narodnooslobodilački pokret – NOP, je bio pokret protiv antifašizma (radikalni autoritarni nacionalizam) koji je posebno bio jak u Dalmaciji i zaleđu koji je pripao Italiji. Talijanski fašizam je sprovodio politiku italijanizacije koja je uključivala zabranu korišćenja hrvatskog jezika i dr. Italija je želila potpunu kontrolu nad Jadranskim morem i drugim anektiranim područjima. Papa Pio XI osuđuje talijanski fašizam (1931.), a malo potom i komunizam. Već 1937. evropski intelektualci osuđuju i idejne i praktične vrijednosti talijanskog fašizma, ruskog komunizma i njemačkog nacizma. Žalosna je činjenica da današnja stranka HDZ i njezina ekspozitura u BiH svoju političku kampanju u potpunosti i dalje zasniva na liku i djelu dr. Franje Tuđmana.   

Mnogi intelektualci i političari iz svijeta i Evrope su u vremenu razaranja Bosne i Hercegovine (1992/95.) upozoravali evropske vlade na univerzalnu opasnost etničkih pretenzija na teritorije (današnji srpski svet, ruski svijet, hrvatski povijesni prostor…). U Alipašinoj ulici u Sarajevu, pored parka Kemal Monteno podignuti su spomenici nekolicini političara iz tih vremena. Na spomeniku Tadeušu Mazovjetskom, katoličkom intelektualcu, piše: „Sama stabilnost međunarodnog poretka i principa civilizacije je na kocki zbog problema Bosne“. Na spomeniku Aloisu Mocku, austrijskom političaru i diplomati piše: „Prvi put se jedna zemlja članica UN-a agresijom briše sa zemljopisne karte. Mora se učiniti sve kako bi se osigurao opstanak BiH“. Na spomeniku Mahathir Bin Mohamada, predsjednika Malezije je zabilježeno: „Etničko čišćenje u Bosni i Hercegovini mora biti zaustavljeno ili se oni što izgovaraju isprazne riječi o demokratiji i ljudskim pravima moraju zauvijek odreći svakog pologa na pravdu i pravičnost“…

Ipak sudbine niza srpskih intelektualaca i državnika koje je zabilježila historičarka i političarka Latinka Perović u knjizi Dominantna i neželjena elita (Dan Graf Beograd, 2016.) pružaju veće dijelove odgovora na razloge koristonosne upotrebe etničkog ludila. U biografskim zapisima arhitekte Bogdana Bogdanovića, Latinka Perović navodi njegovu ostavku (1981.) na članstvo u Srpskoj akademiji nauka i umjetnosti radi pokušaja da se Srbija modernizira, kada malo potom Bogdan prihvata mjesto gradonačelnika Beograda. Nakon Osme sjednice CK SK (razlaz Slobodana Miloševića i Ivana Stambolića) Bogdan Bogdanović (1987.) u Pismu Centralnom komitetu SK Srbije, upozorava na savez nacionalizma i staljinizma u Srbiji.  

Žalosna je činjenica da današnja stranka HDZ i njezina ekspozitura u BiH svoju političku kampanju u potpunosti i dalje zasniva na liku i djelu dr. Franje Tuđmana

 
Na početku agresije na Hrvatsku i Bosnu i Hercegovinu (1991/92.) uništavanje gradova za njega je imalo simbolički smisao. „U dugoj istoriji čovjeka, od davnih davnina, gradove su osvajači osvajali, pa ih pljačkali, ponekad čak i palili, ali nije poznato da je iko rušio gradove unaprijed, iz principa“ – govorio je Bogdan Bogdanović. Rušenje gradova, spomenika kulture, ubijanje građana „iz principa“ Bogdanović je svrstavao u morbidnu (Pol-Potovsku) mahnitost. Njegov graditeljski instikt mu je govorio da se kroz ovo ludilo probija neka vrsta osvetničke mržnje brđanskih terorističkih vitezova prema gradu i gradskoj civilizaciji. U rušenju Vukovara, Mostara, Sarajeva… Bogdanović je vidio nagovještaj jedne univerzalne opasnosti i upozoravao: Evropa može imati samo jedno odbrambeno sredstvo: ne podleći pol-potovskoj mahnitosti, već obratno, svim silama ustati u odbranu grada i civilizacije. Vrijeme je davalo za pravo Bogdanoviću: rat sa narodima ex. Jugoslavije, rat sa Evropom, Amerikom, unutarnje propadanje društva, logori, jame, silovanja, materijalna razaranja i sve prisutna laž“. – zabilježila je Latinka Perović.

„Bogdanovićeva analiza srbijanskog društva otkriva jedan politički i kulturni obrazac koji u Srbiji dominira više od jednog stoljeća. On ga naziva radikalskim, narodnjačkim. Na ovom obrascu, sa namjerom zadržavanja vlasti, stvorila se postkomunistička poluinteligencija koja je pokazivala posebnu sklonost ka pojednostavljivanju, neprijateljstvo prema posebnom i pojedinačnom, strah od Evrope, okrenutost Rusiji, koja se nikad nije poznavala, nerazlikovanje između istorije i predanja… Retorika političara koja djeluje „na dušu mase“ pretače se u politički program. Razaranje Jugoslavije je djelo te poluinteligencije koja je proizvod radikalskog političkog i kulturnog modela. Ona se držala tog modela zbog svog etičkog i opšteg siromaštva, iz inferiornosti i interesa. Došlo je do simbioze nacionalizma i boljševizma. Na prestanak hladnog rata odgovoreno je ratom za ispravljanje istorije. Jedna od osobina tog našeg primitivnog mentaliteta jeste uskračivanje prava na ličnost, neprihvatanjem ličnosti, naročito ako je drugačija, druga, drugoslovna… Ako niste „naš čovek“ niste čovjek uopšte. Najzad ne voli se usamljeni pojedinac“ – (isto).

Bogdanović je za života proglašen veleizdajnikom, bio je žrtva državnog terorizma i umro je u egzilu.

U rušenju Vukovara, Mostara, Sarajeva… Bogdanović je vidio nagovještaj jedne univerzalne opasnosti i upozoravao: Evropa može imati samo jedno odbrambeno sredstvo: ne podleći pol-potovskoj mahnitosti, već obratno, svim silama ustati u odbranu grada i civilizacije

Nazivi mostarskih ulica i uništavanje Partizanskog spomenika, nacionalnog spomenika Bosne i Hercegovine, je samo paradigma (primjer, uzor) bosanskohercegovačkog društva. Sporni nazivi ulica širom Bosne i Hercegovine, stanje spomenika iz Drugog svjetskog rata, stanje Spomen parka Vraca u Sarajevu, a posebno opće stanje nacionalnih spomenika kulture Bosne i Hercegovine, potvrđuju maligni uticaj etnopolitičkog koncepta države.

Vrijeme je pokazalo ispravnost Bogdanovićeve teze da je današnje uništavanje Ukrajine osvetničko djelo mržnje ovaj put ravničarskih terorističkih (skitskih) vitezova prema zapadnoevropskoj civilizaciji, zbog kompleksa siromaštva, iz inferiornosti i interesa vladajuće oligarhije. Trideset godina nakon Bogdanovih upozorenja zapadna civilizacija može danas imati samo jedno odbrambeno sredstvo: ne podleći pol-potovskoj mahnitosti u Ukrajini i ustati u odbranu grada i civilizacije.

Prvi nagovještaji međunarodnog odbacivanja uspostavljenog etničkog koncepta Bosne i Hercegovine i objektiviziranje univerzalne društvene opasnosti sprege nacionalizma i staljinizma je početak povratka na prvobitno stanje, odnosno Republiku Bosnu i Hercegovinu. Samo takav politički pravac je jedino odbrambeno sredstvo protiv ekstremno uspješno provedenog etničkog čišćenja stanovništva i početak mukotrpnog restrukturiranja cjelokupnog bh društva.

Sporni nazivi ulica širom Bosne i Hercegovine, stanje spomenika iz Drugog svjetskog rata, stanje Spomen parka Vraca u Sarajevu, a posebno opće stanje nacionalnih spomenika kulture Bosne i Hercegovine, potvrđuju maligni uticaj etnopolitičkog koncepta države

Rezolucija (deklaracija) kojom je njemački Bundestag izrazio svoju politiku prema Bosni i Hercegovini je preokret u odnosu Evrope prema izuzetno opasnom djelovanju međunarodnih etno poluinteligencija. To ne umanjuje dosadašnju odgovornost Njemačke (u mandatima Gerharda Schrödera i Angele Merkel) i odgovornost drugih zemalja za fatalno profiterstvo i pothranjivanje univerzalne opasnosti od euro-azijske papanske terorističke mahnitosti prema gradu i vrijednostima zapadne civilizacije.  

Stavovi izrečeni u ovom tekstu odražavaju autorovo lično mišljenje, ali ne nužno i stavove DEPO Portala.

(DEPO PORTAL/ad)