Agencija za zaštitu ličnih podataka u Bosni i Hercegovini (u daljem tekstu: Agencija), uočila je da se na pojedinim službenim web stranicama javnih organa, koji djeluju u vanrednoj situaciji u vezi pandemije virusa korona, generalno i proaktivno objavljuju lični podaci lica koja ne postupaju u skladu sa mjerama zabrane u vezi pandemije virusa korona. Iste lične podatke, preuzimaju i web portali tako da se stvara situacija, koja može dovesti do ozbiljne povrede prava na privatnost u pogledu obrade ličnih podataka tih lica.
Polazeći od definicija pojedinih pojmova, propisanih u članu 3. Zakona o zaštiti ličnih podataka (U daljem tekstu: Zakon), nadležni organi na svim nivoima vlasti u Bosni i Hercegovini koji djeluju u vanrednoj situaciji u vezi pandemije virusa korona su kontrolori i samim tim su nadležni i odgovorni da utvrđuju svrhu i način obrade ličnih podataka.
Polazeći od osnovnih principa obrade ličnih podataka, propisanih Zakonom, a imajući u vidu da se radi o objavljivanju ličnih podataka lica koja krše mjere zabrane u vezi pandemije virusa korona, u nastavku ćemo se osvrnuti na relevantne zakonske propise, koji se imaju primijeniti u ovoj pravnoj stvari.
Analizom Zakona o zaštiti stanovništva od zaraznih bolesti, konstatovali smo da objavljivanje bilo kojih ličnih podataka nije predviđeno kao mjera za sprečavanje i suzbijanje zaraznih bolesti. Dakle predmetni zakon ne može biti osnov za takvu obradu ličnih podataka.
Osim navedenog zakona, javni organi su u obavezi primjeniti i druge zakone, koji mogu biti osnov za obradu ličnih podataka uz poštovanje osnovnih principa zakonite obrade ličnih podataka.
Prije svega zakonska obaveza javnih organa jeste da informišu javnost o svom radu na profesionalan i etičan način, što nužno ne podrazumijeva iznošenje ličnih podataka, budući da se određeno stanje ili pojava mogu predočiti iznošenjem statističkih podataka.
Nadalje, postupanje suprotno zakonima može imati obilježja krivičnog djela ili prekršaja. U tim slučajevima postupanje javnih organa propisano je procesnim zakonima pa i u dijelu koji se odnosi na učešće javnosti.
I na kraju, javni organi dužni su da postupaju i po Zakonima o slobodi prisupa informacijama što podrazumijeva i činjenje dostupnim javnosti i informacija koje sadrže lične podatke. Zakonom o slobodi pristupa informacijama propisana je i procedura pristupa informacijama u posjedu javnih organa. U konkretnom slučaju nameće se pitanje primjene člana 9. (Ispitivanje javnog interesa) Zakona o slobodi pristupa informacijama. Isti član je ustanovio obavezu javnih organa da objave traženu informaciju, bez obzira na utvrđeni izuzetak u smislu članova 6.,7. i 8. istog zakona, ako je to opravdano javnim interesom. Pri tome treba uzeti u obzir svaku korist i svaku štetu koja bi iz toga mogla proisteći. U stavu 2. istog člana propisano je da nadležni javni organ, prilikom donošenja odluke da li je saopštavanje informacije opravdano javnim interesom, razmatra okolnosti naročito uključujući: „svako nepoštivanje zakonske obaveze, postojanje bilo kojeg prestupa, nepravde zloupotrebe vlasti ili nemara u obavljanju službene dužnosti, neovlaštenog korištenja javnih fondova, opasnosti po zdravlje ili bezbjednost pojedinaca, javnosti ili okoline”.
Agencija je, na početku uvođenja posebnih mjera u vezi pandemije virusa korona, pored Rješenja kojim je zabranila objavu podataka o licima koja su zaražena i kojima su određene mjere izolacije, izdala i Saopštenje kojim je iznijela generalan stav da nije protivzakonito objaviti minimum podataka o licima koja krše zakonom određene zabrane nadležnih organa a posebno onih kojim se štite i spašavaju životi ljudi, s pretpostavkom da se to čini u skladu sa relevantnim zakonima.
Međutim, objavljivanje ličnih podataka o licima koja krše mjere zabrane na generalan i proaktivan način otvara mnoga pitanja i upravo su kontrolori koji trebaju dati odgovore na to. Objavljivanje ličnih podataka predstavlja davanje ličnih podataka neograničenom broju lica kojima su isti dostupni, zavisno od mjesta i načina objavljivanja. Taj broj se teško može pretpostaviti ukoliko se radi o objavi na web stranicama, javnim medijima i slično, što predstavlja dodatni rizik za povredu prava na privatni život lica s obzirom da je u toj situaciji teško ispoštovati i druge principe zaštite ličnih podataka. Princip vremenskog ograničenja obrade ličnih podataka, dovodi se u pitanje na ozbiljan način jer jednom objavljeni lični podaci o prekršiocima mjera izolacije se neće moći kontrolisati (pravo na zaborav). Svjedoci smo da informacije koje su objavljene, iako su uklonjene sa jedne web stranice često su dostupne na drugim web stranicama ili portalima a nije isključena mogućnost da se takvi podaci u materijalnom obliku nalaze kod većeg broja subjekata. Dodatna okolnost je što se radi o objavi podataka o zdravstvenom stanju lica (prekršioci mjera izolacije) koja bi na takav način bila dovedena u nezavidnu situaciju dugo vremena nakon što prestanu vanredne okolnosti izazvane pandemijom virusa korona.
Uzevši u obzir sve naprijed navedeno Agencija je mišljenja da nije u skladu sa Zakonom o zaštiti ličnih podataka a ni drugim relevantnim zakonima proaktivno i generalno objavljivati podatke o prekršiocima mjera zabrane u vezi pandemije virusa korona. Na javnoj vlasti da preduzme druge adekvatne mjere kako bi se smanjio njihov broj a time i opasnost za ostale građane.
(DEPO PORTAL/BLIN MAGAZIN/ad)