Na Filozofskom fakultetu Univerziteta u Banjaluci u petak je predstavljeno istraživanje i knjiga pod nazivom „Migranti i mi – sociopsihološka analiza uzajamne percepcije“ autora prof. dr Srđana Dušanića, Yamena Hrekesa i mr Miloša Pralice.
Imajući u vidu brojne izazove koje je migrantska kriza proizvela, kako u cijeloj Evropi, tako i u BiH, te da se u BiH ovom problemu još uvijek nije pristupilo dovoljno obuhvatno i stručno, autori kažu da su proveli istraživanje u kojem su ispitali uzajamne odnose i percepciju između migranata i domicilnog stanovništva, prenosi Buka.
Istraživanje je sprovedeno na uzorku migranata i domicilnog stanovništva preko upitnika i fokus grupa. Upitnikom je ispitano 462 pripadnika domicilnog stanovništva iz Republike Srpske (RS) i Unsko-sanskog kantona (USK). Pored njih, ispitano je i 244 migranata koji su smješteni u prihvatnim centrima na području USK. U fokus grupama je učestvovalo 52 domicilnih lica i 31 migrant.
Većina ispitanika migranata u istraživanju je bila porijeklom iz sljedećih zemalja: Iran, Sirija, Irak, Avganistan i Pakistan. U prosjeku su u tranzitu oko 25 mjeseci, a većina je u BiH do 12 mjeseci. Kao najvažnije uzroke migracija, migranti navode konflikte i ratove u zemljama iz kojih dolaze (54,5%), te loše ekonomske uslove za život (28%). Želja većine migranata (89,2%) je da se trajno nastani u nekoj evropskoj zemlji (najviše preferiraju Njemačku), a svega 3.3% bi ostalo u BiH. Kada je u pitanju interakcija sopstvene i evropske kulture, većina migranata (oko 90%) preferira model integracije, tj. zadržavanje svoje, a prihvatanje i evropske kulture.
Preko 70% ispitanih migranata je kao veliki problem tokom migracija navelo: neizvjesnu budućnost, maltretiranja od policije, fizički napora tokom tranzita, odvojenost od porodice, loše uslove smještaja, glad, zdravstvene probleme. Oko 44,6% ispitanih migranata je istaklo i da su bili diskriminisani u zemljama kroz koje su putovali. Većina je potvrdila tokom tranzita izloženost verbalnom nasilju (75,3%), 40,6% fizičkom, a 10% i seksualnom nasilju. Oko 51%-66% ispitanika migranata potvrđuje prisustvo nervoze, tuge i depresivnosti.
Autori navode da je ispitivanjem utvrđeno da su migrantima najvažniji preferirani životni stilovi koji podrazumijevaju zadovoljenost osnovnih uslova za normalan život, kao što su posao i sopstvena kuća, te ostvarenost nekih bazičnih prava (kao što je npr. religija).
Migranti slabo poznaju BiH, svega 10% je znalo neke osnovne podatke o državi. BiH im se sviđa kao država, pogotovo prirodni resursi.
“Većina ima rijetke kontakte sa domaćim stanovništvom. Migranti su domaće stanovništvo najčešće opisali sljedećim karakteristikama: dobri, ljubazni, milostivi, humani, pomažu, velikodušni, empatični, mirni i gostoljubivi. Neki su navodili i iskustva sa vrijeđanjem i diskriminacijom. Većina ispitanika migranata (oko 53%) kaže da generalno imaju pozitivne stavove prema domaćem stanovništvu, dok oko 15% ispitanika kaže da nemaju povjerenja u domicilno stanovništvo”, ističu autori.
Kontakti domicilnih sa migrantima su uglavnom na nivou slučajnog susreta, a ne zajedničkog provođenja vremena. U fokus grupama ispitanici iz USK su rekli da im zbog migrantske krize nije baš prijatno u sopstvenom gradu, a većina ispitanika iz RS je takođe rekla da ne priželjkuje kontakt sa migrantima. Pogotovo su zatvoreni prema intimnim vezama sa migrantima. Većina ispitanika (oko 67%) smatra da migranti mogu ostati u BiH samo kratkoročno (do 6 mjeseci), a onda ih treba iseliti iz BiH.
“Domicilni ispitanici migrantima najčešće pripisuju sljedeće atribute: prljavost, agresivnost, upornost, neurednost, nekultura, snalažljivost, izdržljivost, napaćenost, siromaštvo, strah, hrabrost itd. Oko 15%-25% ispitanika ispoljava pozitivne stavove prema migrantima i dozvolili bi im da borave u našem društvu; 30%-43% ispitanika (pogotovo nemuslimanskog) ima strah da bi migranti mogli da ugroze BiH u političkom, kulturološkom i ekonomskom smislu; oko 44%-47% ispitanika smatra da migranti mogu biti povezani sa kriminalom i terorizmom”, ističe se.
Ovim istraživanjem je utvrđeno da je interakcija između migranata i domicilnog stanovništva uglavnom zasnovana na površnim i rijetkim susretima, pa je samim tim i njihova uzajamna percepcija prožeta brojnim stereotipima, pogotovo od strane domicilnog stanovništva.
“Tome svakako doprinose i pristrasna medijska izvještavanja, te razne političke konstrukcije. Rezultati su ukazali na sociopsihološku uslovljenost uzajamnih stavova migranata i domicilnog stanovništva. Veća uzajamna otvorenost između migranata i domicilnih je povezana sa intenzivnijim kontaktima sa drugom stranom, prosocijalnijim i liberalnijim karakteristikama ličnosti, boljim mentalnim zdravljem, finansijskim statusom, a i specifičnim religijskim i demografskim karakteristikama. Sa druge strane, rigidnije socijalne identifikacije, sebični motivi i kognitivna nekompleksnost pojavljuju se kao redovan korelat zatvorenosti prema drugim grupama i ksenofobičnog pristupa stvarnosti. Iskreno se nadamo da će brojni podaci o migrantima, te odrednicama uzajamne interakcije, podstaći na razmišljanje i doprinijeti boljem razumijevanju migrantskog statusa i položaja”, rezultat je istraživanja.
Istraživanje i izrada knjige je sprovedena od strane istraživača sa Filozofskog fakulteta uz podršku fondacije Friedrich Ebert.
Na promociji je posebno bilo zanimljivo što je publika imala priliku da upozna Yamena Hrekesa koji je prije deset godina došao iz Sirije, a sada je apsolvent psihologije na Filozofskom fakultetu. Tu je bila i njegova sestra Hilda Hrekes, koja studira farmaciju u Banjaluci, a sve prisutne je oduševila svojim pjevanjem.
(Buka/DEPO PORTAL/BLIN MAGAZIN/ad)