Zapaljeni tramvaj i pusta raskrsnica koja vodi ka KSC Skenderija, s jedne, i prema zgradi Predsjedništva Bosne i Hercegovine, s druge strane, slika je glavnog grada Bosne i Hercegovine od 2. maja 1992. godine. Ta slika Sarajeva je obišla svijet, a uz nju i vijest da je tog dana, kao i dan nakon toga, 3. maja 1992, odbranjeno Sarajevo i Bosna i Hercegovina.

No, počela je najduža opsada jednog grada u historiji modernog ratovanja.

Specijalne jedinice tadašnje Jugoslovenske narodne armije uz pomoć brojnih paravojnih srpskih jedinica, 2. maja 1992. godine, u koordiniranoj i dobro osmišljenoj vojnoj akciji pokušali su zauzeti zgradu Predsjedništva Bosne i Hercegovine u centru Sarajeva. Glavna borba vođena je oko 150 metara od zgrade državnog Predsjedništva, na Skenderiji.

Tog dana na aerodromu u Sarajevu, pripadnici tadašnje JNA zarobili su predsjednika Predsjedništva RBiH Aliju Izetbegovića, dok se vraćao sa mirovnih pregovora u Lisabonu. Potom je odvezen u Lukavicu, odakle se telefonom javio u program tadašnje TV Sarajevo. Pregovori o Izetbegovićevom puštanju na slobodu su trajali i narednu noć i dan... Pušten je u zamjenu za izlazak kolone JNA iz kasarne koja se nalazila u samom gradu.

Istog dana, zapaljena je i potpuno izgorjela zgrada Pošte u centru Sarajeva, u kojoj se nalazila telefonska centrala glavnine telefonskih linija na području sarajevskih općina Centar i Stari Grad. Stanovnici navedenih općina i šire od tog dana pa do kraja rata bili su bez telefonskih linija u svojim domovima.  U Sarajevu se tog dana prvi put nakon Drugog svjetskog rata začula sirena koja označava zračnu opasnost.

Ali, napad agresora je osujećen. Zgrada Predsjedništva BiH nije zauzeta, grad nije presječen napola, iako je ostao u opsadi. Napad su osujetile specijalne jedinice MUP-a RBiH, kao i pripadnici Teritorijalne odbrane RBiH, Patriotske lige, Zelenih beretki i brojne druge patriote.

No, 2. maja 1995. Sarajevo je potpuno blokirano i onemogućeno je kretanje ljudi i roba na svim ulazima i izlazima iz grada. Tog dana počela je opsada koja je naočigled cijelog svijeta trajala 1.460 dana tokom koje su građani Sarajeva ubijani minobacakim granatama, snajperskim hicima, protivavionskim naoružanjem..., ali su, isto tako, mučeni i iznurivani prekidima u snabdijevanju vodom, električnom energijom i prirodnim plinom, izgladnjivani... No, upornost da se grad odbrani i želja za preživljavanjem su, ipak, pobijedili i Sarajevo nikad nije palo u ruke agresora na BiH.

Kanton Sarajevo danas 2. maj obilježava kao Dan Kantona Sarajevo. Delegacije Kantona i drugih institucija će danas položiti cvijeće na mezarjima Kovači i Stadion, groblju Lav te odati počast poginulim braniteljima Sarajeva i BiH.

(AA/md)